Περιγραφή Ναού: Τρίκλιτη Βασιλική με δίρριχτη στέγη και αποτμήσεις στις δύο στενές πλευρές. Έχει πυργοειδές κωδωνοστάσιο. Σύμφωνα με τις πηγές υπήρχε τον 17ο αι. ως δισυπόστατος ναός Αγίας Παρασκευής και Αγίου Σπυρίδωνος. Επεκτάθηκε και αγιογραφήθηκε από χιοναδίτες αγιογράφους (Μιχαήλ Ζήκο και τη συντροφιά του), το 1843 και 1852. Διαθέτει θαυμάσιας τεχνικής ξυλόγλυπτο τέμπλο.
Πανηγύρεις: Την 26η Ιουλίου.
Παρεκκλήσια: Αγίας Τριάδος, πανηγυρίζει του Αγίου Πνεύματος.
α) ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΕΙΣΟΔΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (1763;)
Το καθολικό είναι τρίκλιτη Βασιλική, ξυλόστεγη με υπερυψωμένο γυναικωνίτη. Τοιχογραφήθηκε το 1797 από τον ιερομόναχο Κωνσταντίνο (Σελιτσανιώτη). Ελάχιστα τμήματα των κελλιών σώζονται. Το τέμπλο (1794) είναι έργο ντόπιων ξυλογλυπτών (Κωνσταντής και Δημήτρης) από το Μεγαλόβρυσο. Αρχικά το καθολικό ήταν ένας μικρός ναΐσκος που ενσωματώθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα στο νέο Ναό, του οποίου αποτελεί τη βόρεια κόγχη στο ανατολικό του τμήμα. Εξωτερικά ο Ναός ήταν κατάγραφος στη βόρεια πλευρά. Διασώζονται οι τοιχογραφίες των Αγίων Δημητρίου και Γεωργίου.
Εις επιγραφή του έτους 1797 που ευρίσκεται εσωτερικά στο υπέρθυρο της βόρειας εισόδου του Καθολικού της Ι. Μ. Εισοδίων της Θεοτόκου Μεταξοχωρίου, αναφέρεται ο ιερέας Γραμμένος ως ένας από τους συνδρομητές για την ιστόρηση του καθολικού ο οποίος ήταν πατέρας του Αγιώτη Πρωτοσυγκέλλου και προσκυνητή του Παναγίου Τάφου Ιερομονάχου Ιωακείμ.
Πανήγυρις: Την 15η Αυγούστου.
β) ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Περιγραφή Ναού: Τρίκλιτη Βασιλική. Τοιχογραφήθηκε από τους χιοναδίτες αγιογράφους που εργάσθηκαν στην Αγία Παρασκευή κατά τα έτη 1843-1852 κατά την επέκταση του ναού. Ο ναός ήταν ήδη γνωστός από το 1663, κατά Θ. Χατζημιχάλη 1678 ή 1675 (επιγραφή εικόνος).
Το Καθολικό της Μονής είναι τρίκλιτη Βασιλική με δίρριχτη στέγη και υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος. Ανηγέρθη το 1663 μ.Χ. και στολίστηκε με τέμπλο σκαλιστό. Το 1715 μ.Χ. ζωγράφισε τις εικόνες ο Αρτινός μοναχός Αρσένιος. Στα μέσα του 19ου αιώνα ο ναός επεκτάθηκε και απέκτησε καινούριο ζωγραφικό διάκοσμο από τους Χιοναδίτες (της Ηπείρου) Μιχαήλ Ζήκο και την συντροφιά του (1843-1852). Οι Δεσποτικές εικόνες του τέμπλου εκλάπησαν το 1979.
Πανηγύρεις: Την 23η Απριλίου, Των Αγίων Πάντων.
Παρεκκλήσια: Άγιοι Πάντες, στον αύλιο χώρο της Μονής.
γ) ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ
Περιγραφή Ναού: Το Καθολικό της Μονής χρονολογείται στόν 18ο αιώνα. Στους μοναχούς της μονής αυτής οφείλεται και το σωζόμενο σήμερα τμήμα από τις λιθόκτιστες καμάρες που χρησίμευαν για να στηρίζουν τους σωλήνες (κιούγκια) που μετέφεραν το νερό στο χώρο της Μονής από την πηγή «παπά Αλεβίζη». Ο ναός ανακαινίσθηκε στα τέλη του περασμένου αιώνα(1880/90). Με την τελευταία δυστυχώς ανακαίνιση έχασε κάθε στοιχείο φιλοκαλίας.
Πανηγύρεις: Την 20η Σεπτεμβρίου.
Ναοί ανήκοντες εις την Ενορία:
α) ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Περιγραφή Ναού: Είναι νέος ναός (1900) στη θέση του παλαιού (1641). Είναι μουσειακός ναός όπου φυλάσσονται εικόνες μεγάλης αξίας. Από τον παλαιό Άγιο Νικόλαο (1641) διασώζεται τμήμα του νάρθηκα με υπολείμματα τοιχογραφιών όπως η Ρίζα του Ιεσσαί στον βόρειο τοίχο, η Δευτέρα Παρουσία στον ανατολικό τοίχο, τα οποία χρήζουν σωστικής επεμβάσεως.
Πανηγύρεις: Την 6η Δεκεμβρίου.
Παρεκκλήσια: Του Αγίου Χαραλάμπους, πανηγυρίζει στις 10 Φεβρουαρίου και βρίσκεται στον αύλιο χώρο, (1778 μ.Χ.) εφάπτεται με τον παλαιό Άγιο Νικόλαο και απετέλεσε αντικείμενο ενδιαφέροντος της 7ης ΕΒΑ. Αφαιρέθηκαν και συντηρήθηκαν τοιχογραφίες οι οποίες επεστράφησαν σε πλαίσια το καλοκαίρι του 2006.
β) ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ
Περιγραφή Ναού: Είναι των μέσων του 17ου αιώνος (1641). Ιστορήθη με καλής τέχνης αγιογραφίες από ζωγράφους εκ Λινοτόπι –Καστοριάς, όπως διασώθηκε σε τμήμα του τέμπλου: «Νικόλας από χώρα Λινοτόπι». Ο Ναός επεκτάθηκε προς τα βόρεια και δυτικά το 1835 ενώ οι καμάρες που βρίσκονται στα δυτικά του, προστέθηκαν το 1875. Ανακαινίσθηκε κατά τον 19ο αιώνα.
Πανηγύρεις: Την 20η Ιουλίου.
Παρεκκλήσια: Των Αγίων Αναργύρων, είναι του 17ου αιώνος και μετόχι της Μονής των Αγίων Αναργύρων Αγιάς. Πρόσφατα συντηρήθηκε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
γ) ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ (Κοιμητηριακός)