Μια πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία πραγματοποιήθηκε στο βιβλιοπωλείο «Γνώση», στο πλαίσιο των μαθημάτων Θεσσαλικής Ιστορίας, που γίνονται εκεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Η εκδήλωση με ομιλητή τον Αρχιμανδρίτη, Αρχιερατικό Επίτροπο Αγιάς, π. Νεκτάριο Δρόσο, είχε θέμα «Πολιτικο-οικονομικές μεταβολές στην Αγιά τα Υστεροβυζαντινά χρόνια».
Στην ομιλία του ο π. Νεκτάριος τόνισε μεταξύ άλλων ότι: «Η επιστολή Βεσαίνης εμφανίζεται στο Β΄ τακτικό του Τσιμισκή, το οποίο συντάχθηκε μεταξύ των ετών 997-1020/30 μ.Χ. Ήταν υποκείμενη στην Μητρόπολη Λάρισας «Δευτέρας Θετταλίας και πάσης Ελλάδος» και μαρτυρείται σε ενεπίγραφη στήλη του Ευσταθίου – Πρωτοσπαθαρίου (11ος αιών.), που βρέθηκε στο Βαθύρεμα. Η πόλη «Vessena» ήταν αυτοκρατορική «επίσκεψις» με εμπορική δραστηριότητα σε κομβικό άξονα δημοσίου δρόμου και αποτελούσε προσωπικό κτήμα της αυτοκράτειρας Ευφροσύνης (1198).
Πιστεύουμε ότι η έδρα της επισκοπής στην ομώνυμη πόλη ταυτίζεται με το σημερινό Βαθύρεμα και τον τρίκλιτο ναό της Παναγίας (950-980 μ.Χ.).
Αργότερα επεκτείνεται νότια συνορεύουσα Δέσιανη (Αετόλοφος) και να οδομεί επισκοπικό ναό με σύνθρονο.
Η επισκοπή της Αγιάς, με κέντρο το Βαθύρεμα (Βέσαινα), γνωρίζει οικονομική αυτοδυναμία κατά τον 11ο και 12ο αιώνα λόγω του ότι η Βυζαντινή αρχή προστατεύει τους εμπορικούς δρόμους και τις παράλιες περιοχές.
Όταν ο Αλέξιος ο Α΄ ο Κομνηνός ελευθερώνει τη Λάρισα (1083) από τους Νορμανδούς, ασκεί ευνοϊκή πολιτική προς την εκκλησία και λόγω χαριστικής δωρεάς του αυτοκράτορα, πιθανολογούμε ότι το ιδιόρρυθμο «Όρος των Κελλίων», αποκτά πέντε κοινόβια Σταυροπήγια μοναστήρια.
Ο Αλέξιος καταργεί το θεσμό του χριστηκίου που είχε μετατρέψει τα μοναστήρια σε κοσμικά καταγώγια και επιβάλλει «Μνημόνιο», με διάταγμα, βάσει του οποίου οι δοσοληψίες των Μονών όφειλαν να ελέγχονται από τον Πατριάρχη.
Η Λατινοκρατία (1204) δεν επέφερε προβλήματα στην Αγιά, όσο η παρουσία Καταλανών – Αλβανών και Σέρβων (1219) που διέλυσαν τα πάντα και διευκόλυναν την είσοδο των Οθωμανών (1393) και στην Αγιά, η οποία τότε είχε μόνο τέσσερα χωριά.