ΟΤΑΝ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΠΟΤΕΛΟΥΣΕ «MULK» (ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ) ΤΗΣ ΑΥΤΗΣ ΕΞΟΧΟΤΗΤΟΣ ΣΟΥΛΤΑΝΑΣ MIHRIMAH HATUM.
Ο Αρχιερατικός επίτροπος της Αγιάς Αρχιμανδρίτης Νεκτάριος Δρόσος εξηγεί πως η Αγιά ευνοήθηκε από την κόρη του Σουλτάνου.
Είναι αναμφίβολα το σίριαλ της χρονιάς. Έχει κερδίσει φέτος το μεγαλύτερο μέρος του τηλεοπτικού κοινού της πατρίδας μας, έχει διχάσει ειδικούς και μη για το αν θα πρέπει να «παίζεται» στην ελληνική τηλεόραση, έχει διχάσει ακόμη και τον λαό της χώρας από την οποία προέρχεται, έχουν ειπωθεί γι’ αυτό πάμπολλα και άλλα τόσα έχουν γραφτεί μέσω των εντύπων ή ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης.
Πρόκειται, ασφαλώς, για την τούρκικη σειρά «Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής» που προβάλλεται από τον ΑΝΤ-1 και η οποία μας «μεταφέρει» στον 16ο αιώνα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που βρίσκεται εκείνη την εποχή στο απόγειό της, εστιάζοντας, κυρίως, σε διαμάχες για την εξουσία, δυνατές συγκρούσεις, παθιασμένους έρωτες, ίντριγκες και παιχνίδια συνωμοσίας στην Αυλή του Σουλτάνου.
Μεταξύ των προσώπων που το ευρύ κοινό γνώρισε μέσω της σειράς είναι και Μιχριμάχ, η κόρη του Σουλτάνου Σουλεϊμάν και της συζύγου του Χουρέμ. Η Μιχριμάχ δεν υπήρξε απλώς μια πριγκίπισσα, αλλά είχε λάβει τον τίτλο «Βαλιντέ Σουλτάν», τίτλος που ισοδυναμεί με το «βασιλομήτωρ», όταν έγινε Σουλτάνος ο νεότερος αδελφός της Σελίμ κατά το χρονικό διάστημα 1566-1574. Ως «Βαλιντέ Σουλτάν» είχε, κατά παράδοση, πρόσβαση σε υπολογίσιμους οικινομικούς πόρους μέσω των οποίων πολύ συχνά χρηματοδοτούσε σημαντικά αρχιτεκτονικά έργα ή την ανέγερση ευαγών ιδρυμάτων.
Σ’ αυτούς, λοιπόν, τους οικονομικούς πόρους συμπεριλαμβάνονταν και οι φόροι που απέδιδε στην Οθωμανική Αυτοκρατορική Αυλή και η … … περιοχής της Αγιάς!
Εξηγήσεις, για τη σχέση της Μιχριμάχ με την Αγιά, μας έδωσε ο επί τριάντα σχεδόν χρόνια ακαταπόνητος μελετητής της τοπικής της ιστορίας Αρχιμανδρίτης και Αρχιερατικός Επίτροπος της Περιφέρειάς της π. Νεκτάριος Δρόσος.
«Η Αγιά» μας λέει «μετά την κατάργηση της Επισκοπής Βεσαίνης το 1370, ήταν ένα από τα τέσσερα χριστιανικά χωριά που βρίσκει ο Βαγιαζήτ Α΄ στο Δώτιο Πεδίο όταν οι Οθωμανοί κυριεύουν την περιοχή. Στην πρώτη απογραφή του Μουράτ Β΄, το 1423, τα χωριά που αναφέρονται είναι η Αγιά, το Βαθύρεμα, η Δέσιανη και το Καστρί. Το 1455/6 καταγράφονται δώδεκα χωριά στο «Ναχιγιέ Καστρίτσας» δηλαδή Αγιάς. Στον πρώτο διατηρημένο κατάλογο απογραφής (1455) αναφέρονται η Αθανάτη (Μελίβοια) – Νιβόλιανη (Μεγαλόβρυσο) – Σελίτσιανη (Ανατολή) – Τσιναρλού (Ποταμιά) – Βουλγαρινή (Έλαφος) – Κερμενλή (Πρινιά) – Αλή Φακιλάρ (Καλαμάκι) – Αϊντινλί (Νερόμυλοι).
Οι Οθωμανοί δεν κυβερνούν πάντα με το ξίφος, γράφει ο M. Kiel, αλλά με την πένα. Πιστεύω ότι η Αγιά στάθηκε τυχερή, διότι, όσο και αν υπήρχαν διαλλακτικοί και ρεαλιστές οι Οθωμανοί στα χρόνια κυρίως του Σουλεϊμάν του Νομοθέτη (1520-1566), οι Αγιώτες ευνοήθηκαν ιδιαίτερα από την κόρη του Σουλτάνα Μιχριμάχ. Η Σουλτάνα, με το όνομα που σημαίνει Ήλιος και Σελήνη, γεννήθηκε από τη Ρωξελάνη (Χουρέμ) το 1522 και το 1539 νυμφεύεται τον Βεζύρη Ρουστέμ Πασά. Έχοντας δει να αυτοκτονεί ένας αδελφός της μετά τη δολοφονία του ετεροθαλούς αδελφού της Μουσταφά (1522) και ο αδελφός της Σελίμ να εκτελεί τον αδελφό τους Βαγιαζήτ (1561), σε ώριμη ηλικία η Μιχριμάχ, ίσως μετά τον θάνατο της μητέρας της (1558), ανέλαβε έξι χωριά της Αγιάς ως «κτήματά της – ιδιόκτητη περιουσία» προκειμένου με τα έσοδά τους να πραγματοποιεί αγαθοεργίες. Τα χωριά Αγιά, Αθανάτη, Βαθύρεμα, Νιβόλιανη, Σελίτσιανη και Καστρί, ενταγμένα σε προνομιακή φορολογική μεταχείριση, περιελήφθησαν στη δικαιοδοσία του Στέμματος. Στο τελευταίο για τη Θεσσαλία «Tahrir» του 1570 (Άγκυρα, Γενική Διεύθυνση του Καντάστερ, αρ. 56 και 60) η Αγιά αναφέρεται «Mulk (ιδιοκτησία) της Αυτής Εξοχότητος Σουλτάνας Mihrimah Hatum». Δεν γνωρίζουμε αν η Μιχριμάχ είχε επισκεφθεί τη Θεσσαλία με τον Βεζύρη άνδρα της, αλλά η προνομιακή μεταχείριση δεν ίσχυε μόνο μέχρι τον θάνατο της (1578), αλλά ήταν σε ισχύ ως το 1817.
Η φιλάνθρωπη διάθεση της Σουλτάνας και η μεγαλοψυχία της ρύθμισε διά των κληρονόμων της να έχει η Περιφέρεια της Αγιάς προνόμια και ελευθερίες για 272 χρόνια περίπου, ώστε να ακμάζει εμπορικά διά συντροφιών νηματουργίας (1658-1818) και σηροτροφίας (1835-1935). Η οικονομική ανάπτυξη της Αγιάς λοιπόν, ιστορικά άρχισε πριν 443 χρόνια χάρη στη Σουλτάνα Μιχριμάχ».