Τα οθωμανικά τελωνειακά κατάστιχα των ετών 1490-1512 καταγράφουν με λεπτομέρειες την οικονομική δραστηριότητα της Κάφφας, του Άκκερμαν και της Κίλιας.
Για τους Οθωμανούς, η κατοχή των δύο λιμανιών της Μολδαβίας (Άκκερμαν – Κίλια) καθώς και της Κάφφας στην Κριμαία, αποτελούσε ζωτική οικονομική και πολιτική ανάγκη. Από το 1456 αφού ο ηγεμόνας της Μολδαβίας Ααρών Γ΄, αναγνώρισε την οθωμανική επικυριαρχία, ο Σουλτάνος εξέδωσε προνομιακό ορισμό για τους Μολδαβούς εμπόρους: «να έρχονται από τη θάλασσα με τα καράβια διά μέσου Άκκερμαν στην Ανδριανούπολη – Κωνσταντινούπολη και Προύσα». Ένα είδος πρώτης ανάγκης για τον εφοδιασμό της πρωτεύουσας και του Σαραγιού που εισαγόταν από την Μολδαβία, την Κριμαία και τις στέπες του Κουμπάν, αλλά και από τις ακτές της Κιρκασίας την περίοδο 1490-1600 ήταν το μέλι.
Τα οθωμανικά φορολογικά κατάστιχα (Tahrir) κατέγραφαν τις φορολογήσιμες πληθυσμιακές μονάδες: εστίες – νοικοκυριά, εργένηδες, χήρες εφόσον αυτές διατελούσαν αρχηγοί εστιών και κατόπιν αναλυτικά τις φοροπροσόδους κάθε οικισμού: Σιτάρι, κριθάρι, κεχρί, βίκο, λινάρι, αμπέλια, καρυδιές, πρόβατα, κήπους, χοίρους, φρούτα, φόρος νερομύλου, Λίμνης κατ’ αποκοπήν (δηλαδή ψάρια σε μικρές λίμνες π.χ. «Βάλτος» Αγιάς), βαμβάκι, δεκάτη περιβολιών, φόρος βαρελιού δηλαδή κρασί, κουκιά και δεκάτη μελισσίων.
Στο κατάστιχο ΜΜ10 που χρονολογείται το ΑΗ 859, δηλαδή, 1454/55 μ.Χ. παρουσιάζεται η αναλυτική (mufassal) καταγραφή του σαντζακίου των Τρικάλων, μέρος του οποίου ήταν 13 χωριά της Αγιάς και ένας οικισμός.
Η μελέτη των καταστιχώσεων σε σχέση με την εκτροφή μελισσών στα χωριά της Αγιάς μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στην περιοχή του Δωτίου πεδίου «ζούσαν» 2.097 κυψέλες μελισσών.
Αν κι γνωρίζουμε τη δεκάτη ως μονάδα φορολόγησης των σιτηρών, δεν έχουμε στοιχεία υπολογισμού της δεκάτης των μελισσών. Αν δηλαδή οι φοροεισπράκτορες υπολόγιζαν τον φόρο με βάση τα κοιλά (βάρος) του μέλιτος, ή με τον αριθμό των κυψελών. Επειδή την εποχή της σουλτανείας του Μωάμεθ Β΄ (1444-1446, 1451-1481) ο φόρος των προβάτων αντιστοιχούσε σε έναν ακτσέ ανά τρία κεφάλια, και έναν ακτσέ ανά κεφάλι οικόσιτου χοίρου, θέλω να πιστεύω ότι μία κυψέλη μελισσών στην υπό εξέταση εποχή ήταν ισότιμη με την αξία ενός οικόσιτου χοίρου.
Επομένως, μπορούμε να υπολογίσουμε ότι στα οκτώ χωριά πέριξ της Αγιάς καλλιεργούνται 1.029 μελίσσια και στα τρία παρακάρλια χωριά, λόγω του νερού και της πλούσιας ανθοφορίας 1.068 μελίσσια. Συνολικά εκτροφή δύο χιλιάδων ενενήντα επτά μελισσιών.
| α/α | Χωριό | Δεκάτη μελισσιών |
| 1 | Αγιά | 351 |
| 2 | Τσιναρλού ή Σακόλοβα (Ποταμιά) | 276 |
| 3 | Βαίσσενη «Βισένη» Αετόλοφος (Δέσιανη) (Μπουγιούκ-γκιόλ) | 141 |
| 4 | Βαθύρρεμα Vasirima – Μπουγιούκ-κιόΐ | 116 |
| 5 | Κερμενλή (Πρινιά) | 61 |
| 6 | Δογάνη (Ανάβρα) | 23 |
| 7 | Εμίρχανλί – Αϊντινλί (Νερόμυλοι) | 16 |
| 8 | Ισίκ-Μπεντιρλού (Φως – Πανσέληνος = Φεγγαρόφως | 45 |
| 9 | Αλή Φακιλάρ (Καλαμάκι) | 476 |
| 10 | Βουλγαρινή (Έλαφος) | 228 |
| 11 | Καστρί | 364 |