Αρχιμ. Νεκτάριος Δρόσος

Διδάκτωρ Βυζαντινής Ιστορίας (ΑΠΘ)

Ι. Μονή των Αγίων Ταξιαρχών στην Αγιά

«Μεταξύ των χωρίων του (Μεγάλου) Θανάτου / Μελίβοια της Αγιάς και της Κάπιστας / Άνω Σωτηρίτσας αναφέρεται ότι υπήρχε ένα μοναστήρι των Αγίων Ταξιαρχών». Πράγματι, μόλις 300 μέτρα ΒΔ από τη Μονή του Αγίου Παντελεήμονος, ΒΑ και σε απόσταση 4 χιλμ. από το κέντρο της Αγιάς, αμέσως πάνω από τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο, που ενώνει την Αγιά με το χωριό Μελίβοια (Θανάτου) και το χωριό Άνω Σωτηρίτσα (Κάπιστα), υπάρχει σήμερα ένας ναΐσκος των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ. Πρόκειται για μια μονόχωρη βασιλική, η οποία απολήγει σε τρίπλευρη εξωτερικώς αψίδα. Ένας εντοιχισμένος λίθος φέρει ανάγλυφο σταυρό και τη χρονολογία 1914. Είναι, ωστόσο, φανερό, τόσο από τα ορατά και σήμερα ίχνη τοίχων, από τους τοποθετημένους σε δεύτερη χρήση, στην ανατολική πλευρά κυρίως, πωρόλιθους, αλλά και σε άλλα σημεία σποραδικώς, όσο και από τα λίγα υστεροβυζαντινά όστρακα και τη λοιπή κεραμική που βρίσκονται στον πέριξ χώρο, ότι το υπάρχον σήμερα κτίσμα διαδέχθηκε παλαιότερο». 

Ο M. Kiel, καταγράφει ότι: «στα ΝΑ του χωριού Μελίβοια (Θανάτου) στη Β πλευρά πριν το βουνό  Κούτζιμπος, το οποίο καταλήγει στο ακρωτήριο Κίσσαβος (ή Δερματάς ή Cavo di Verliqui) υπάρχει πληθώρα αγιωνυμίων, εμφανή ερείπια μνημείων και πλούσια ευρήματα διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών, οστράκων και νομισμάτων από την Αρχαιότητα, κυρίως όμως από τον 9ο μέχρι τον 14ο αι. μ.Χ. Μια από τις θέσεις αυτές ονομάζεται Αϊ Ταξιάρχης. Τα επιτόπια ευρήματα (αμυδρά ερείπια και όστρακα) υποδεικνύουν μνημείο της μεσοβυζαντινής περιόδου, ενώ απουσιάζουν ευρήματα μεταγενέστερων χρόνων. Ακόμη η απόσταση από την Αγιά είναι αρκετά μεγάλη, για να καταγράφεται η μονή στο τμήμα του καταλόγου το σχετικό με την ανήκουσα σε αυτή περιφέρεια. Επομένως, νομιμοποιείται να προτείνουμε ότι η αναφερόμενη στο κατάλογο Ι. Μονή των Ταξιαρχών αντιπροσωπεύεται σήμερα από το κτίσμα, το οποίο αντικατέστησε, κατά το 1914, προϋπάρχον παλαιότερο και στην ίδια θέση στη μεταξύ της Αγιάς και των χωριών Μελίβοια (Θανάτου) και Άνω Σωτηρίτσα (Κάπιστα) περιοχή».

«Όσον αφορά στη σημερινή ιδιοκτησία της μονής, αυτή είναι ανύπαρκτη. Το εξωκκλήσι εξαρτάται από την ενορία του Τιμίου Προδρόμου, στην οποία πρέπει να περιήλθε σε άγνωστη σε μας χρονική στιγμή, ή σε παλαιότερες εποχές ιδιοκτησίας της. Ένας υδρόμυλος, σε μικρή απόσταση στα δυτικά του μονυδρίου των Ταξιαρχών, αναφέρεται έως τα τέλη του προηγούμενου αιώνα ως μύλος του «Αϊ Ταξιάρχη», άγνωστο αν εξαιτίας της γειτνίασής του με το μνημείο ή αν αποτελούσε παλαιότερα τμήμα της ιδιοκτησίας του.

Περιεχόμενα

Κοινοποίηση

Προτεινόμενες Αναρτήσεις

ΔΕΣΙΑΝΗ

(Όπως διηγείτο ο Σακελαρίου Γεώργιος και Κων/νος Μυλωνάς κάτοικοι του χωριού τούτου 1952, 10 του θεριστή): – Πως γιόρταζαν οι κάτοικοι της Δέσιανης τον Δεκαπενταύγουστο επί Τουρκοκρατίας; + Αύγουστος Χρυσομήνας, καλομήνας ή απλοχέρης έτσι τον λέγουν παλιά το μήνα αυτόν οι ζευγάδες. Ο Θεός δώρισε όλα τα αγαθά για να

ΕΥΕΡΓΕΤΑΙ – ΛΟΓΙΟΙ

«ΑΓΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΧ. ΗΡΑΚΛΕΙΔΗΣ Ο Δημήτριος Αχ. Ηρακλείδης ήταν γόνος μιας μεγάλης και παλιάς πλούσιας αγιώτικης οικογένειας εμπόρων και πολιτικών τοπικής εμβέλειας. Μας είναι γνωστή ήδη από τα πρώτα χρόνια του 19ου αι. από το αγιώτικο αρχείο της Ε.Β.Ε. Ο θείος του Δημήτριος Νικολάου Ηρακλείδης, κάτοχος μεγάλης

Ευχή διά τας μέλισσας.

Κύριε Ιησού Χριστέ ο δημιουργός του σύμπαντος κόσμου και επιβλέπων επί πάσαν κτίσην αλόγων ζώων, πτηνών, ιχθύων και ερπετών. Επίβλεψον Δέσποτα εξ Αγίου κατοικητήριόν Σου, επί το μελισσομάντρι τούτο και ευλόγησον αυτό. Διαφύλαξον από πάσης φαρμακείας και επαοιδίας, παντός κακού περιεργείας τε πονηράς και πανουργίας ανθρώπων. Δος Κύριε εις το